Hazırda ölkəmizdə mediasiya sürətlə inkişaf edir və çoxsaylı müsbət nəticələr əldə olunur. Artıq bir çox mübahisə məhkəməyə çıxarılmadan, mediasiya vasitəsilə həll olunur. Barışıq sazişlərinin sayı ildən-ilə artır və bu proses həm cəmiyyət, həm də hüquqi sistem üçün böyük töhfə verir. İnsanlar mediasiyanın nə qədər səmərəli olduğunu dərk edir və bu prosesi daha çox seçirlər.
Bunu mediasiya və hüquq mübahisələrində yaranmış problemlərin sülh yolu ilə həllini şərh edən hüquqşünas Zaur Quliyev İnterpress.az-a açıqlamasında deyib.
O, əvvəlcə jurnalistin sualına cavab olaraq mediasya barədə geniş məlumat verib.
– Salam, Zaur bəy! İlk olaraq mediasiyanın mahiyyəti haqqında oxucularımıza məlumat verə bilərsinizmi?
– Salam! Mediasiya, münaqişələrin tərəflər arasında vasitəçi – yəni mediatorun köməyi ilə həll edildiyi könüllü bir prosesdir. Burada əsas məqsəd tərəflərin bir-birini daha yaxşı anlamağa, aralarındakı problemi sülh yolu ilə həll etməyə yönəlməsidir. Mediasiya zamanı mediator tərəflərə heç bir qərar diktə etmir; əksinə, onları qarşılıqlı razılığa gəlib barışıq sazişi imzalamağa təşviq edir. Bu proses həm vaxt, həm də maliyyə baxımından sərfəlidir.
– Mediasiya məhkəmə prosesindən nə ilə fərqlənir?
– Əsas fərq prosesin könüllü olması və qərarın tərəflər tərəfindən qəbul edilməsidir. Məhkəmə prosesində qərarı hakim verir, amma mediasiyada tərəflər öz problemlərini birgə müzakirə edərək həll edir. Bundan əlavə, mediasiyada gizlilik qorunur və tərəflər arasında münasibətlərin pozulmamasına üstünlük verilir. Bu xüsusilə ailə, iş və kommersiya mübahisələrində vacibdir.
– Mediasiyanın əsas üstünlükləri hansılardır?
– Mediasiyanın üstünlükləri çoxdur:
Vaxt və maliyyə qənaəti: Məhkəmə prosesləri uzun və bahalı ola bilər. Mediasiya isə daha qısa müddətdə və aşağı xərc ilə nəticə əldə etməyə imkan verir.
Gizlilik: Mediasiya tamamilə konfidensialdır, yəni tərəflərin şəxsi məlumatları açıqlanmır.
Sülh yolu ilə həll: Mediasiya qarşıdurmanı dərinləşdirmək əvəzinə, tərəfləri yaxınlaşdırır və münasibətləri qoruyur.
İkrah hissinin aradan qaldırılması: Mübahisə edən tərəflər arasında yaranan neqativ emosiyalar mediasiya prosesində azalır.
Tərəflərin iştirakı: Mediasiyada tərəflər özlərinin münaqişənin həllində fəal iştirak edir və nəticə onların maraqlarına uyğun olur.
– Mediasiyada əldə edilən nəticələr hüquqi baxımdan nə qədər etibarlıdır?
– Mediasiyada əldə edilən razılaşmalar tamamilə hüquqi qüvvəyə malikdir. Barışıq sazişi tərəflər arasında imzalandıqdan sonra bu sənəd icra aktı kimi qəbul edilir. Əgər tərəflərdən biri sazişin şərtlərini pozarsa, digər tərəf bu sənədi məhkəməyə təqdim edərək hüquqi müdafiə tələb edə bilər. Bu, mediasiyanın effektivliyini daha da artırır.
– Mediasiyadan kimlər faydalanır?
– Mediasiya həm fiziki, həm də hüquqi şəxslər üçün əlverişli bir prosesdir. Məsələn:
Ailə mübahisələri: Boşanma, aliment və valideynlik hüququ ilə bağlı məsələlərdə tərəflər razılıq yolu ilə ən optimal həll variantını tapa bilirlər.
Kommersiya mübahisələri: Şirkətlər arasında yaranan problemlər tez bir zamanda həll edilərək işgüzar münasibətlər qorunur.
Qonşuluq və mülkiyyət mübahisələri: Tərəflər arasında yaranan narazılıqlar aradan qaldırılır və uzunmüddətli düşmənçiliklərdən qaçılır.
– Azərbaycanda mediasiyanın inkişafını necə qiymətləndirirsiniz?
– Hazırda ölkəmizdə mediasiya sürətlə inkişaf edir və çoxsaylı müsbət nəticələr əldə olunur. Artıq bir çox mübahisə məhkəməyə çıxarılmadan, mediasiya vasitəsilə həll olunur. Barışıq sazişlərinin sayı ildən-ilə artır və bu proses həm cəmiyyət, həm də hüquqi sistem üçün böyük töhfə verir. İnsanlar mediasiyanın nə qədər səmərəli olduğunu dərk edir və bu prosesi daha çox seçirlər.
– Maraqlı və aydın izahlarınıza görə təşəkkür edirik!
– Mən təşəkkür edirəm! Mediasiya barış və anlaşma üçün ən yaxşı vasitələrdən biridir və onun faydalarını təbliğ etmək mənim üçün böyük məmnuniyyətdir.
İnterpress.az
