İsveçrədəki dünyanın ən böyük hissəcik sürətləndiricisinin tədqiqatçıları yeni, daha böyük super kollayder üçün təklif təqdim ediblər. Bu barədə interpress.az xarici mediaya istinadən xəbər verir. Onun məqsədi fizikada inqilab edəcək və Kainatın necə işlədiyini daha əhatəli başa düşməyə səbəb olacaq yeni hissəcikləri kəşf etməkdir. Avropa Nüvə Tədqiqatları Təşkilatının (CERN) təklifi bəyənilsə, yeni kollayder indiki nəhəng maşından üç dəfə böyük olacaq.
Lakin 21 milyard dollardan çox qiymət etiketi bəzi üzvlərin diqqətini çəkdi və onlar xərcləri “ehtiyatsızlıq” adlandırıblar.
Yalnız ilkin tikinti dəyəri olan bu pul Böyük Britaniya da daxil olmaqla Avropa Nüvə Tədqiqatları Təşkilatına üzv dövlətlərdən gələcək və bəzi ekspertlər bunun iqtisadi məna kəsb edib-etmədiyini sual altına alırlar.
Böyük Adron Kollayderinin (LHC) ən böyük nailiyyəti 2012-ci ildə Hiqqs Bozonu adlı yeni hissəciyin aşkarlanmasıdır.
Lakin o vaxtdan bəri, fizikanın iki müqəddəs qeylini – qaranlıq maddə və qaranlıq enerjini – izləmək ehtirası çətinləşdi və bəzi tədqiqatçılar daha ucuz variantların olduğuna inanırlar.
Yeni maşın Future Circular Collider (FCC) adlanır. Cern-in idarəedici direktoru, professor Fabiola Gianotti, təsdiqləndiyi təqdirdə “gözəl maşın” olacağını söyləyib.
“Bu, bəşəriyyətə Kainat haqqında biliklərimizlə bağlı fundamental fizikadakı suallara cavab verməkdə irəliyə doğru böyük addımlar atmağa imkan verəcək bir vasitədir. Bunun üçün də bu suallara cavab vermək üçün daha güclü vasitəyə ehtiyacımız var.”
Cern Cenevrə yaxınlığında, İsveçrə və Fransa sərhədində yerləşir.
LHC perimetri 27 km olan yeraltı dairəvi tuneldən ibarətdir.
O, atomların (hadronların) içini həm saat əqrəbinin, həm də saat əqrəbinin əksinə işıq sürətinə yaxın sürətə qədər sürətləndirir və müəyyən nöqtələrdə onları Yerdəki hər hansı digər atom parçalayıcıdan daha sərt şəkildə birləşdirir.
Toqquşma nəticəsində geridə qalan kiçik atomaltı hissəciklər alimlərə atomların nədən ibarət olduğunu və onların bir-biri ilə necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu anlamağa kömək edir.
